Chơi cổ phiếu là một hình thức đầu tư ưu tiên lợi nhuận ngắn hạn hơn dài hạn. Tuy nhiên, lợi nhuận nhiều đồng nghĩa với rủi ro cao, bạn có thể sẽ gặp phải rắc rối nếu đi sâu mà không có kiến thức phù hợp. Một thị trường chứng khoán hoạt động hiệu quả được coi là rất quan trọng đối với sự phát triển kinh tế. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về cách giao dịch cổ phiếu để đảm bảo rằng bạn biết cách hoạt động của thị trường trước khi bước chân vào chứng khoán.
CHƠI CHỨNG KHOÁN LÀ GÌ?
Chứng khoán là gì
Chứng khoán là tài sản bao gồm cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ, chứng quyền, chứng quyền có bảo đảm, quyền mua cổ phần, chứng chỉ lưu ký, chứng khoán phái sinh và các loại chứng khoán khác do chính phủ quy định.
- Cổ phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần vốn cổ phần của tổ chức phát hành.
- Trái phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần nợ của tổ chức phát hành.
- Chứng chỉ quỹ là loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu của nhà đầu tư đối với một phần vốn góp của quỹ đầu tư chứng khoán.
- Chứng quyền là loại chứng khoán được phát hành cùng với việc phát hành trái phiếu hoặc cổ phiếu ưu đãi, cho phép người sở hữu chứng quyền được quyền mua một số cổ phiếu phổ thông nhất định theo mức giá đã được xác định trước trong khoảng thời gian xác định.
- Chứng quyền có bảo đảm là loại chứng khoán có tài sản đảm bảo do công ty chứng khoán phát hành, cho phép người sở hữu được quyền mua (chứng quyền mua) hoặc được quyền bán (chứng quyền bán) chứng khoán cơ sở với tổ chức phát hành chứng quyền có bảo đảm đó theo mức giá đã được xác định trước, tại một thời điểm hoặc trước một thời điểm đã được ấn định hoặc nhận khoản tiền chênh lệch giữa giá thực hiện và giá chứng khoán cơ sở tại thời điểm thực hiện.
- Chứng chỉ lưu ký là loại chứng khoán được phát hành trên cơ sở chứng khoán của tổ chức được thành lập và hoạt động hợp pháp tại Việt Nam.
Định nghĩa chơi chứng khoán
Chơi chứng khoán hay đầu tư chứng khoán được hiểu là việc bạn đầu tư vào cổ phiếu và các tài sản nằm trong chứng khoán. Sau đó thực hiện mua vào hoặc bán ra để thu lợi nhuận.
Nhà đầu tư có thể là các tổ chức hoặc các cá nhân tham gia đầu tư trên thị trường chứng khoán.
LỢI NHUẬN CỦA VIỆC CHƠI CHỨNG KHOÁN
Nhà đầu tư có thể thu lợi nhuận từ việc mua cổ phiếu theo một trong hai cách. Một số cổ phiếu trả cổ tức thường xuyên cho cổ đông đã đầu tư mua cổ phiếu (một số tiền nhất định). Một cách khác các nhà đầu tư có thể kiếm lợi nhuận từ chênh lệch giá mua và giá bán.
Lợi nhuận từ chênh lệch giá mua bán chứng khoán
Lãi/lỗ = (Giá bán – Giá mua) * Số lượng cổ phiếu – (Thuế + Phí giao dịch)
Ví dụ:
– Số lượng cổ phiếu: 1000
– Giá mua: 25.000vnđ
– Giá bán: 40.000vnđ
– Thuế: 0,1% giá trị giao dịch
– Phí giao dịch: 0,15% giá trị giao dịch
Suy ra: Phí giao dịch mua = 1000 x 25.000 x 0,15%= 37.500
Phí giao dịch bán = 1000 x 40.000 x 0,15% = 60.000
Thuế = 1000 x 40.000 x 0,1% = 40.000
Lợi nhuận = (40.000 – 25.000) x 1000 – (37.500 + 60.000 + 40.000) = 14,862,500
Lợi nhuận từ cổ tức công ty trả cho cổ đông
Các nhà đầu tư lão luyện thường đầu tư vào các công ty được thành lập tốt với khả năng sinh lời ổn định trong một thời gian dài và có thể mang lại thu nhập cổ tức đều đặn. Đầu tư giá trị tập trung vào việc tránh rủi ro hơn là đầu tư tăng trưởng, mặc dù các nhà đầu tư giá trị thường tìm cách mua cổ phiếu khi họ coi giá cổ phiếu là một món hời được định giá thấp.
Nếu công ty kinh doanh có lãi thì sẽ phải chi trả cổ tức cho cổ đông – những người nắm giữ nhiều cổ phiếu của công ty. Lợi nhuận từ cổ tức phụ thuộc vào số cổ phiếu bạn đang có và giá công ty chi trả cho cổ phiếu đó.
Các nhà đầu tư tăng trưởng tìm kiếm các công ty có tiềm năng tăng trưởng đặc biệt cao, với hy vọng giá cổ phiếu tăng cao nhất. Họ thường ít quan tâm đến thu nhập từ cổ tức và sẵn sàng mạo hiểm hơn khi đầu tư vào các công ty tương đối non trẻ. Điển hình đối với cổ phiếu công nghệ, vì có tiềm năng tăng trưởng cao nên thường được các nhà đầu tư tăng trưởng ưa chuộng.
MỘT SỐ THUẬT NGỮ QUAN TRỌNG KHI CHƠI CHỨNG KHOÁN
Chứng khoán phái sinh
Chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng, bao gồm hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn, trong đó xác nhận quyền, nghĩa vụ của các bên đối với việc thanh toán tiền, chuyển giao số lượng tài sản cơ sở nhất định theo mức giá đã được xác định trong khoảng thời gian hoặc vào ngày đã xác định trong tương lai.
Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh
Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh (sau đây gọi là tài sản cơ sở) là chứng khoán, chỉ số chứng khoán hoặc tài sản khác theo quy định của Chính phủ được sử dụng làm cơ sở để xác định giá trị chứng khoán phái sinh.
Hợp đồng quyền chọn
Hợp đồng quyền chọn là loại chứng khoán phái sinh, xác nhận quyền của người mua và nghĩa vụ của người bán để thực hiện một trong các giao dịch sau đây:
- Mua hoặc bán số lượng tài sản cơ sở nhất định theo mức giá thực hiện đã được xác định tại thời điểm trước hoặc vào ngày đã xác định trong tương lai;
- Thanh toán khoản chênh lệch giữa giá trị tài sản cơ sở đã được xác định tại thời điểm giao kết hợp đồng và giá trị tài sản cơ sở tại thời điểm trước hoặc vào ngày đã xác định trong tương lai.
Hợp đồng tương lai
Hợp đồng tương lai là loại chứng khoán phái sinh niêm yết, xác nhận cam kết giữa các bên để thực hiện một trong các giao dịch sau đây:
- Mua hoặc bán số lượng tài sản cơ sở nhất định theo mức giá đã được xác định vào ngày đã xác định trong tương lai;
- Thanh toán khoản chênh lệch giữa giá trị tài sản cơ sở đã được xác định tại thời điểm giao kết hợp đồng và giá trị tài sản cơ sở vào ngày đã xác định trong tương lai.
Hợp đồng kỳ hạn
Hợp đồng kỳ hạn là loại chứng khoán phái sinh giao dịch thỏa thuận, xác nhận cam kết giữa các bên về việc mua hoặc bán số lượng tài sản cơ sở nhất định theo mức giá đã được xác định vào ngày đã xác định trong tương lai.
Môi giới chứng khoán
Môi giới chứng khoán là việc làm trung gian thực hiện mua, bán chứng khoán cho khách hàng.
Chào bán chứng khoán lần đầu ra công chúng IPO
Chào bán chứng khoán lần đầu ra công chúng là việc chào bán chứng khoán theo một trong các phương thức sau đây:
- Chào bán thông qua phương tiện thông tin đại chúng;
- Chào bán cho từ 100 nhà đầu tư trở lên, không kể nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp;
- Chào bán cho các nhà đầu tư không xác định.
2 HÌNH THỨC CHƠI CHỨNG KHOÁN PHỔ BIẾN NHẤT
Nếu bạn đang thử giao dịch chứng khoán lần đầu tiên, hãy nhớ rằng hầu hết các nhà đầu tư được phục vụ tốt nhất bằng cách giữ mọi thứ đơn giản và đầu tư vào một tổ hợp đa dạng của các quỹ chỉ số chi phí thấp để đạt được hiệu suất dài hạn. Chơi chứng khoán là một hình thức đầu tư, kinh doanh. Nhìn chung có 2 cách chơi chứng khoán phổ biến nhất là chơi chứng khoán chủ động và chơi chứng khoán bị động.
Chơi chứng khoán chủ động
Chơi chứng khoán chủ động nghĩa là người chơi sẽ tự quan sát biến động trên thị trường chứng khoán sau đó tự thực hiện giao dịch chứng khoán. Khi thấy thời điểm chứng khoán tăng trưởng tốt thì người chơi sẽ thực hiện bán ra hoặc đầu tư mua thêm để thu lợi từ chênh lệch giá.
Ưu điểm của hình thức giao dịch này là bạn tự quan sát được lợi nhuận từ các khoản đầu tư của mình. Đổi lại, nhược điểm là bạn cần chuẩn bị rất nhiều kiến thức và có sự can đảm trước khi bước chân vào đầu tư.
Cụ thể có những cách chơi chứng khoán chủ động như sau:
- Giao dịch trong ngày: Tốt nhất bạn nên có 2 tài khoản chứng khoán để giao dịch vùng một mã chứng khoán. Tránh hạn chế của việc “bán trước mua sau” ở thị trường chứng khoán Việt Nam.
- Giao dịch theo vị thế: Nghĩa là người chơi sẽ mua và nắm giữ chứng khoán trong thời gian dài để quan sát xu thế tăng và bán cổ phiếu khi xu thế tăng kết thúc.
- Giao dịch lướt sóng: Người chơi sẽ thực hiện bán cổ phiếu tại thời điểm thị trường tăng cao và mua lại khi thị trường điều chỉnh giá thấp xuống. Nhiều nhà đầu tư đã tự xây dựng một hệ thống dự báo đỉnh và đáy để chơi chứng khoán lướt sóng lời cao và hiệu quả hơn.
- Giao dịch chớp nhoáng: Người chơi sẽ kiếm lời bằng cách tận dụng những khoảng chênh lệch giá rất nhỏ.
Cách chơi chứng khoán bị động
Chơi chứng khoán bị động nghĩa là bạn ủy thác việc đầu tư cho một người hoặc một tổ chức khác. Khi đó bạn không tham gia trực tiếp vào quyết định đầu tư. Thay vào đó bạn sẽ góp tiền vào các quỹ đầu tư và nhận lợi nhuận được chia từ các quỹ đầu tư mà mình góp vốn. Hoặc dựa vào biến động trên thị trường chứng khoán.
PHÂN TÍCH CỔ PHIẾU – VỐN HÓA THỊ TRƯỜNG, EPS VÀ TỶ LỆ TÀI CHÍNH
Các nhà phân tích thị trường chứng khoán và nhà đầu tư có thể xem xét nhiều yếu tố khác nhau để chỉ ra xu hướng tăng hoặc giảm giá có thể xảy ra trong tương lai của một cổ phiếu.
Vốn hóa thị trường của một cổ phiếu, hoặc vốn hóa thị trường, là tổng giá trị của tất cả các cổ phiếu đang lưu hành của cổ phiếu đó. Giá trị vốn hóa thị trường cao hơn thường cho thấy một công ty được thành lập tốt hơn và tài chính vững chắc hơn.
Các công ty giao dịch công khai được các cơ quan quản lý sàn giao dịch yêu cầu phải thường xuyên cung cấp báo cáo thu nhập. Các báo cáo này, được phát hành hàng quý và hàng năm, được các nhà phân tích thị trường theo dõi cẩn thận như một chỉ báo tốt cho thấy hoạt động kinh doanh của một công ty đang hoạt động tốt như thế nào. Trong số các yếu tố chính được phân tích từ báo cáo thu nhập là thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS) của công ty, phản ánh lợi nhuận của công ty được chia cho tất cả các cổ phiếu đang lưu hành.
Các nhà phân tích và nhà đầu tư cũng thường xuyên kiểm tra một số tỷ lệ tài chính nhằm chỉ ra sự ổn định tài chính, khả năng sinh lời và tiềm năng tăng trưởng của một công ty giao dịch công khai. Sau đây là một số tỷ lệ tài chính chính mà các nhà đầu tư và nhà phân tích xem xét:
- Tỷ lệ giá trên thu nhập (P/E): Tỷ lệ giữa giá cổ phiếu của một công ty so với EPS của nó. Tỷ lệ P/E cao hơn cho thấy rằng các nhà đầu tư sẵn sàng trả giá trên mỗi cổ phiếu cao hơn cho cổ phiếu của công ty vì họ mong đợi công ty phát triển và giá cổ phiếu tăng.
- Tỷ lệ Nợ trên Vốn chủ sở hữu: Đây là thước đo cơ bản về sự ổn định tài chính của một công ty, vì nó cho thấy tỷ lệ hoạt động của một công ty được tài trợ bằng nợ so với tỷ lệ phần trăm được tài trợ bởi các nhà đầu tư cổ phần. Tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu thấp hơn, cho thấy nguồn vốn chính từ các nhà đầu tư, sẽ thích hợp hơn.
- Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE): Tỷ suất này được coi là một chỉ số tốt về tiềm năng tăng trưởng của một công ty, vì nó cho thấy thu nhập ròng của công ty so với tổng vốn đầu tư vào công ty.
- Biên lợi nhuận: Các nhà đầu tư có thể xem xét tỷ suất lợi nhuận hoạt động và tỷ suất lợi nhuận ròng. Lợi thế của việc xem xét tỷ suất lợi nhuận thay vì chỉ một con số lợi nhuận tuyệt đối bằng đô la là nó cho thấy tỷ lệ lợi nhuận của một công ty là bao nhiêu. Ví dụ: một công ty có thể cho thấy lợi nhuận là 2 triệu đô la, nhưng nếu điều đó chỉ chuyển thành tỷ suất lợi nhuận 3%, thì bất kỳ sự sụt giảm đáng kể nào trong doanh thu đều có thể đe dọa lợi nhuận của công ty.
- Các tỷ số tài chính thường được sử dụng khác bao gồm tỷ suất lợi nhuận trên tài sản (ROA), tỷ suất cổ tức, tỷ lệ giá trên sổ sách (P/B), hệ số thanh toán hiện hành và tỷ lệ vòng quay hàng tồn kho.
CÁCH QUẢN LÝ RỦI RO CHƠI CHỨNG KHOÁN
Dù bạn thuộc phạm vi là nhà đầu tư hay nhà giao dịch ở bất kỳ đâu, hãy luôn học cách quản lý rủi ro khi giao dịch cổ phiếu có thể giúp đảm bảo bạn thực hiện điều đó một cách an toàn.
Xây dựng danh mục đầu tư một cách từ tốn
Không cần phải một phát ăn ngay đối với bất kỳ vị trí cổ phiếu công ty nào. Hãy dành thời gian của bạn để mua cổ phiếu (thông qua trung bình chi phí đô la hoặc mua một phần ba) giúp giảm mức độ rủi ro của nhà đầu tư đối với sự biến động giá.
Nathaniel Moore, một nhà hoạch định tài chính được chứng nhận và là cố vấn tại AGAPE Planning Partners ở Fresno, California cho biết bạn cũng có thể xem xét các cổ phiếu có cổ tức cao. Chúng trả một phần thu nhập cho các nhà đầu tư và ETF, cho phép bạn phân tán rủi ro của mình giữa nhiều công ty.
Bỏ qua các mẹo nóng
Những người đăng bài trên các diễn đàn chọn cổ phiếu trực tuyến và trả tiền cho các quảng cáo được tài trợ chào hàng các cổ phiếu chắc chắn không phải là “bạn tốt”.
Trong nhiều trường hợp, họ là một phần của một chiếc vợt bơm và bán phá giá nơi những người mờ ám mua hàng loạt cổ phiếu của một công ty ít được biết đến, giao dịch mỏng (thường là một cổ phiếu penny) và tung lên mạng để quảng cáo nó. Khi các nhà đầu tư không cố ý mua cổ phiếu và đẩy giá lên, kẻ gian lấy lợi nhuận của họ, bán phá giá cổ phiếu của họ và gửi cổ phiếu đang sàng lọc trở lại trái đất. Đừng giúp họ lót túi.
Chơi chứng khoán không dành cho người yếu tim, đừng mạo hiểm và đầu tư tiền của bạn đúng cách. Trước khi bước chân vào thị trường chứng khoán, hãy đảm bảo bạn biết luật chơi và cách chúng hoạt động. Điều này sẽ giúp bạn vững chắc trong mỗi bước đi và kiểm soát được rủi ro mà mình sẽ gặp phải. TheMastro chúc bạn thành công.