Con đường từ nghèo khó, đến một chuỗi thất bại và bị từ chối trở thành người giàu nhất Trung Quốc với khối tài sản kếch xù. Cuộc đời của Jack Ma có lẽ là ví dụ điển hình nhất về sự thành công vượt qua thất bại. Giờ đây, ông ấy là một trong những người giàu nhất thế giới với tư cách là người sáng lập Alibaba, một trong những công ty thương mại điện tử lớn nhất hành tinh.
Jack Ma lọt vào danh sách “100 người có ảnh hưởng nhất” của Time Magazine và cũng được Businessweek bình chọn là một trong “Những người quyền lực nhất Trung Quốc”, ông thậm chí còn xuất hiện trên trang nhất của Forbes Magazine. Hãy cùng The Mastro tìm hiểu về câu chuyện thành công của tỷ phú Jack Ma ngay sau đây nha.
KHỞI ĐẦU KHIÊM TỐN
Jack Ma sinh ngày 15 tháng 10 năm 1964 tại Hàng Châu, nằm ở phía đông nam của Trung Quốc. Ông lớn lên trong một gia đình nghèo cùng một anh trai và em gái vào thời kỳ Cách mạng Văn hóa.
Khi Tổng thống Mỹ Richard Nixon đến thăm Hàng Châu vào năm 1972, Jack Ma đã bị thế giới phương Tây mê hoặc và đam mê học tiếng Anh của ông bắt đầu từ đây. Khi còn nhỏ, ông thường thức dậy sớm để đến thăm các khách sạn nơi du khách Mỹ ở để học tiếng Anh, và đổi lại ông sẽ đưa họ đi tham quan quanh thành phố.
Không có tiền bạc hay các mối quan hệ, cách duy nhất Ma có thể vượt lên là thông qua giáo dục. Mặc dù ông ấy đã trượt tiểu học hai lần và trung học cơ sở ba lần trước đó, nhưng ông vẫn không bỏ cuộc. Trong suốt quãng đời học sinh, Jack Ma luôn chỉ có thể theo học những ngôi trường tầm trung, nếu không muốn nói là quá kém.
Sau khi tốt nghiệp trung học, ông đăng ký vào đại học nhưng đều trượt kỳ thi đầu vào hai lần, đạt điểm môn toán dưới 1%. Sau rất nhiều thời gian nỗ lực ôn tập, cuối cùng ông ấy đã thi đậu Học viện Sư phạm Hàng Châu vào lần thứ ba. Năm 1988, ông tốt nghiệp với bằng cử nhân tiếng Anh và bắt đầu nộp đơn vào 30 công việc khác nhau nhưng kết quả vẫn là “bị từ chối”.
Không thể phủ nhận rằng “sự xui xẻo” luôn đeo bám ông từ những năm tiểu học đến tận lúc bắt đầu sự nghiệp. Trong số 24 người nộp đơn vào KFC, Jack Ma là người duy nhất bị từ chối. Ông cũng đã nộp đơn cho một Cơ quan lực lượng cảnh sát, nhưng vẫn bị từ chối với lý do là ông “không đủ tốt”. Cuối cùng thì, sau mười lần theo đuổi giấc mơ vào đại học Harvard danh tiếng không thành, Jack Ma đành từ bỏ và trở thành giáo viên tiếng Anh tại một trường học địa phương với mức lương chỉ 12 USD/tháng.
Trong một cuộc phỏng vấn của mình, Jack Ma nói rằng “Bạn không thể đạt được thành công ở Trung Quốc nếu bạn không có mối quan hệ, ảnh hưởng chính trị hoặc sự giàu có”. Mặc dù chính bản thân ông không hề có một yếu tố nào trong số kể trên khi bắt đầu kinh doanh, nhưng giờ đây ông là một trong những người giàu nhất Trung Quốc. Ví dụ của Jack chứng minh rằng bất kỳ người nào cũng có thể trở nên thành công và không có công thức chung nào để đạt được điều đó.
BỀN BỈ VƯỢT QUA THẤT BẠI
Bất chấp tất cả thất bại và những lần bị từ chối, Jack Ma vẫn kiên trì lạc quan theo đuổi thành công. Dựa vào khả năng tiếng Anh của mình, Jack Ma bắt đầu kinh doanh dịch vụ dịch thuật và đến Hoa Kỳ với tư cách là một phiên dịch viên, nơi ông lần đầu được tiếp xúc với Internet. Không có bất kỳ kiến thức kỹ thuật nào về máy tính hay mã hóa, nhưng ông đã ngay lập tức bị thu hút và trực giác nhận ra vai trò to lớn của Internet trong những năm tháng sau này.
Ý tưởng thành lập một công ty trực tuyến cho Trung Quốc đến từ việc Jack Ma phát hiện ra sự thiếu vắng những kết quả về “bia Trung Quốc” trong kết quả tìm kiếm trực tuyến. Điều này khiến ông quyết định thành lập công ty trực tuyến liên doanh thứ hai có tên là “China Page”, nơi liệt kê các doanh nghiệp và sản phẩm của Trung Quốc.
Điều này giúp ông nhận về một loạt các email từ khắp mọi nơi trên thế giới, khi mọi người đang tìm cách thiết lập quan hệ đối tác. Để mở rộng và có thêm nguồn vốn, Jack Ma quyết định hợp tác với một công ty Chính phủ. Nhưng điều không may mắn lại diễn ra, khi công ty giành được quyền kiểm soát đa số đối với công ty liên doanh, điều này đã cản trở tầm nhìn của Jack Ma đối với doanh nghiệp và dẫn đến việc ông quyết định rời công ty.
Sau đó, Jack Ma nhận được một công việc hành chính tại Bộ Ngoại thương và Hợp tác Kinh tế, nhờ đó ông có thể xây dựng mối quan hệ với những người có tầm ảnh hưởng lớn như một trong những người sáng lập Yahoo! – Jerry Yang.
ĐẤU TRANH ĐỂ THÀNH CÔNG
Sau hai lần mạo hiểm đầu tiên của ông ấy đều thất bại, năm 1999, sau khi rời bỏ công việc hành chính, Jack Ma đã tập hợp một nhóm gồm mười bảy người bạn của mình và thuyết phục họ đầu tư vào dự án Alibaba – “một thị trường trực tuyến cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ”. Trang web cho phép các nhà xuất khẩu đăng danh sách sản phẩm mà khách hàng có thể mua trực tiếp.
Để đảm bảo nguồn vốn cho dự án kinh doanh này, Jack Ma một lần nữa đến Mỹ, lần này là Thung lũng Silicon để trình bày ý tưởng của mình. Nhưng ông lại tiếp tục phải đối mặt với một trở ngại quen thuộc là sự từ chối và ý tưởng của ông bị chỉ trích là không có lãi, không bền vững. Nhờ sự kiên trì, Ma cuối cùng đã huy động được khoản tài trợ 5 triệu đô la Mỹ từ Goldman Sachs và 20 triệu đô la Mỹ từ Softbank.
Tuy nhiên, vào năm 2003, tương lai vẫn còn ảm đạm đối với Alibaba, với việc công ty không đạt được bất kỳ doanh thu nào trong vòng ba năm đầu tiên và đối mặt với phá sản trong vòng 18 tháng. Khi nền kinh tế Trung Quốc vẫn còn trong giai đoạn sơ khai, các doanh nghiệp và chính quyền đã hoài nghi về ý tưởng về một thị trường trực tuyến.
Jack Ma cũng phải đối mặt với các vấn đề nội bộ trong Alibaba, một phần trong tầm nhìn của ông tập trung vào việc phát triển công ty và thu hút các tài năng trẻ bên ngoài, một phần yêu cầu hạn chế sự thăng tiến của các đối tác mạo hiểm hiện tại. Dẫu biết đây không phải là một sự cố ý, nhưng nó vẫn dẫn đến sự bất hòa giữa một số nhóm và những người cuối cùng trong số đó đã lựa chọn rời bỏ ông.
Chính vì vậy, ông luôn đề cao việc duy trì cảm giác vui vẻ khi làm tại Alibaba. Khi công ty lần đầu tiên có lãi, Ma đã tặng cho mỗi nhân viên một lon Silly String để khích lệ tinh thần. Vào đầu những năm 2000, khi công ty quyết định thành lập Taobao, ông ấy đã yêu cầu các thành viên trong nhóm của mình thực hiện động tác trồng cây chuối trong giờ nghỉ giải lao để duy trì mức năng lượng của họ.
Năm 2005, Yahoo đầu tư 1 tỷ USD vào Alibaba để đổi lấy khoảng 40% cổ phần của công ty. Điều này mang lại ý nghĩa rất lớn đối với Alibaba, vào thời điểm nó đang cố gắng đánh bại eBay ở Trung Quốc. Cuối cùng nó đã mang lại một chiến thắng to lớn cho Yahoo, thu về 10 tỷ đô la chỉ riêng trong đợt IPO của Alibaba.
“Chúng ta sẽ làm được điều đó bởi vì chúng ta còn trẻ và chúng ta không bao giờ, không bao giờ từ bỏ”, Jack Ma nói trước một nhóm nhân viên.
TẠO NÊN LỊCH SỬ
Jack Ma đã thu thập các mảnh ghép và thống nhất đội ngũ của mình để đưa Alibaba phát triển, thách thức các doanh nghiệp trực tuyến đã có tên tuổi như eBay, những người đã có các hoạt động hiện tại ở Trung Quốc. Trong vòng 5 năm, Jack Ma và Alibaba đã xoay sở để đẩy eBay ra khỏi hoạt động kinh doanh ở Trung Quốc, và với sự hỗ trợ thêm vốn từ Yahoo! người sáng lập Jerry Yang, Alibaba đã có thể mở rộng và phát triển hơn nữa ra thị trường quốc tế.
Năm 2014, Alibaba đã làm nên lịch sử thông qua vụ IPO lớn nhất thế giới với trị giá 150 tỷ USD tính đến thời điểm hiện tại Sở Giao dịch Chứng khoán New York. Nó cũng đưa Jack Ma trở thành người giàu nhất Trung Quốc, với tài sản ước tính khoảng 25 tỷ USD. Công ty đã tiếp tục phát triển từ sức mạnh này sang sức mạnh khác, mở rộng hoạt động sang nhiều ngành khác nhau như công nghệ và hậu cần, biến mảng kinh doanh trực tuyến thành một trong những tập đoàn lớn nhất thế giới hiện nay.
Ví dụ của Jack Ma cho thấy trực giác kinh doanh và trên hết là sự sẵn sàng cởi mở với những ý tưởng mới và luôn sẵn sàng thích ứng với một mô hình kinh doanh quan trọng hơn nhiều so với kiến thức sách vở được dạy trong các khóa học quản trị kinh doanh trên khắp thế giới.
Trong một bài giảng, Ma nói: “Không nhất thiết phải học MBA. Hầu hết sinh viên tốt nghiệp MBA đều không hữu ích… Trừ khi họ thực sự hành động sau quá trình học MBA và quên những gì họ đã học ở trường, thì chúng sẽ hữu ích. Vì trường học dạy kiến thức, còn khởi nghiệp thì cần trí tuệ. Trí tuệ có được thông qua kinh nghiệm. Kiến thức có thể đạt được nhờ làm việc chăm chỉ”.
Trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg năm 2018, tỷ phú Jack Ma với khối tài sản ước tính khoảng 40 tỷ USD, nói rằng có rất nhiều điều mà ông có thể học hỏi từ Bill Gates, và mặc dù ông sẽ không bao giờ giàu như người sáng lập Microsoft, nhưng ông sẽ nghỉ hưu sớm hơn. Ông hy vọng rằng những hoạt động trong tương lai của mình sẽ trở thành cầu nối gắn kết các quốc gia và xã hội vốn chưa hiểu nhau.
Theo ông, cuộc cách mạng công nghệ đầu tiên dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ nhất, cuộc cách mạng thứ hai dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ hai, và cuộc cách mạng công nghệ hiện nay sẽ dẫn đến cuộc chiến chống đói nghèo và bệnh tật.
Jack Ma đã và luôn cởi mở với những ý tưởng mới. Tin tưởng vào bản thân, kiên trì đối mặt với nghịch cảnh và coi những lời từ chối và thất bại là cơ hội để thúc đẩy bản thân tiến về phía trước là những gì cuộc đời phi thường của Jack Ma đã nói lên cho cả thế giới. “Nếu bạn không bỏ cuộc, bạn vẫn còn cơ hội. Đầu hàng là thất bại lớn nhất”. The Mastro hy vọng câu chuyện về hành trình thành công vượt thất bại của ông trùm Alibaba – Jack Ma sẽ là động lực truyền cảm hứng giúp bạn vững bước về phía trước. Chúc bạn thành công!