COVID-19 khiến hàng triệu lao động nhập cư ở Việt Nam có thể rời bỏ trung tâm các nhà máy công nghiệp của đất nước – nơi có các nhà cung cấp cho các công ty lớn bao gồm Abercrombie & Fitch Co., Nike Inc. và Adidas AG – giáng một đòn mạnh vào chuỗi cung ứng đang gặp khó khăn của thế giới.
Hàng chục nghìn công nhân đã rời khỏi trung tâm công nghiệp của thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận như Bình Dương, Đồng Nai và Long An. Theo báo cáo của chính phủ, có tới 2,1 triệu công nhân trong vành đai công nghiệp muốn trở về quê, trích dẫn dữ liệu từ Bộ Công an.
Mối đe dọa làm tăng thêm nhiều tháng căng thẳng đối với chuỗi cung ứng sản xuất toàn cầu khi đại dịch COVID-19 buộc các nhà máy và cảng biển phải đóng cửa trên khắp châu Á – nơi sản xuất chip máy tính, nguyên liệu thô và hàng tiêu dùng thành phẩm như giày thể thao, đồ chơi và ô tô. Đặc biệt, Việt Nam là một điểm nghẽn đáng lo ngại, đã thu hút đầu tư trong những năm gần đây từ các công ty toàn cầu đang tìm kiếm giải pháp thay thế Trung Quốc làm cơ sở sản xuất, một xu hướng gia tăng cùng với sự căng thẳng thương mại Mỹ – Trung.
Dẫn lời ông Chu Tiến Dũng, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM cho biết:
Người lao động đang lo lắng về sự lây lan của đại dịch và có niềm tin rằng họ sẽ an toàn hơn khi ở với gia đình tại quê, và họ cũng có thể tìm việc làm tại các nhà máy địa phương này.
Nguy cơ công nhân di cư ngày càng gia tăng đã củng cố thêm về những cảnh báo của các nhà lãnh đạo ngành về tình trạng thiếu lao động sắp xảy ra sau khi nhiều người trở về các tỉnh trong thời gian giãn cách khi chứng kiến các nhà máy được lệnh thiết lập chỗ ngủ cho công nhân hoặc tạm thời đóng cửa. Việc nới lỏng các hạn chế vào ngày 1 tháng 10 đã chứng kiến một làn sóng công nhân rời khỏi trung tâm công nghiệp phía nam, đây là lần đầu tiên sau nhiều tháng họ được phép rời khỏi thành phố.
Theo Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam Vũ Đức Giang, ngành công nghiệp may mặc của Việt Nam có thể giảm tới 37% trong thời gian còn lại của năm 2021. Bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó chủ tịch Hiệp hội Da giày và Túi xách Việt Nam cho biết, khoảng 40% nhân viên trong ngành giày đã về nước và không rõ bao nhiêu người sẽ quay trở lại.
Năng suất bị mất
Việt Nam là nhà cung cấp quần áo và giày dép lớn thứ hai cho Mỹ trong nhiều năm liền, theo Hiệp hội Quần áo & Giày dép Mỹ, tổ chức đại diện cho hơn 1.000 thương hiệu. Việc người lao động mất việc kéo dài nên việc di chuyển ồ ạt về quê như thời gian qua sẽ tạo thêm những khó khăn cho thị trường lao động cũng như trong chuỗi cung ứng hàng hóa cho thị trường Mỹ.
Các thương hiệu toàn cầu đã và đang chuẩn bị cho sự thất bại.
Giám đốc Tài chính Matthew Friend cho biết Urban Outfitters Inc. và Abercrombie & Fitch cảnh báo về tình trạng thiếu hụt trong mùa lễ, trong khi Nike hạ dự báo doanh số bán hàng sau 10 tuần sụt giảm năng suất tại Việt Nam. Công ty cũng đã chuyển một số đơn đặt hàng sang các nước khác, trang tin NDH của Việt Nam đưa tin, dẫn nguồn từ Bộ Thương mại. Trong khi đó, Gap Inc. cho biết họ đang “tăng tốc chuyển giao” để đối phó lại với sự chậm trễ, Giám đốc Tài chính Katrina O’Connell cho biết trong một cuộc gọi của các nhà phân tích vào tháng 8.
Adidas ủng hộ các biện pháp được thực hiện bởi các cơ quan chức năng Việt Nam, công ty cho biết hôm thứ Năm trong một tuyên bố gửi qua email. “Sức khỏe và an toàn là ưu tiên hàng đầu đối với Adidas, cũng trong chuỗi cung ứng của chúng tôi,” gã khổng lồ về thiết bị thể thao cho biết. “Chúng tôi đang liên hệ với các đối tác của mình để giảm thiểu tác động của việc ngừng hoạt động hiện tại đối với hoạt động kinh doanh của chúng tôi và chẳng hạn như để tạm thời phân bổ lại sản xuất cho các quốc gia khác”.
COVID-19 và các đợt đóng cửa đang diễn ra đè nặng lên nền kinh tế Việt Nam. Văn phòng thống kê của quốc gia gần đây dự báo tổng sản phẩm quốc nội GDP tăng 2,5% trong năm nay, thấp hơn nhiều so với mục tiêu chính thức là 6,5%, do các chính sách khắc nghiệt về đại dịch ảnh hưởng đến hầu hết mọi nơi.
Theo tờ Bloomberg