Chứng khoán là gì? Các loại hình chứng khoán trên thị trường

Đầu tư chứng khoán được xem như đầu tư cổ phiếu. Hiện nay, chứng khoán là kênh đầu tư được nhiều chủ doanh nghiệp chọn lựa. Có rất nhiều người đã trở nên thịnh vượng và giàu có hơn nhờ kinh nghiệm đầu tư chuyên nghiệp, một số khác thì lại dẫn đến thua lỗ. Dù vì bất cứ lý do gì thì việc tìm hiểu kỹ lưỡng một vấn đề trước khi đặt đồng tiền của mình xuống là điều không nên bỏ qua. Vậy chứng khoán là gì? Có những loại hình chứng khoán nào? Hãy cùng The Mastro tìm hiểu qua bài chia sẻ dưới đây nhé!

Chứng khoán là gì?

Chứng khoán là một tài sản, bằng chứng xác nhận quyền sở hữu hợp pháp của người sở hữu đó với tài sản hoặc phần vốn của công ty hay tổ chức đã phát hành. Chứng khoán có thể giao dịch mua bán trên thị trường. Các công ty phát hành chứng khoán để huy động vốn từ thị trường. Nhà đầu tư sẽ rót tiền mua chứng khoán, đồng thời là chủ sở hữu một phần tài sản/ vốn của doanh nghiệp phát hành. (Chi tiết theo Luật Chứng khoán năm 2019)

Đầu tư chứng khoán nghĩa là việc doanh nghiệp rót vốn và mua cổ phiếu của một công ty cổ phần. Cổ phiếu này sẽ có lúc tăng hoặc giảm, dựa trên việc kinh doanh của công ty đó. Đầu tư chứng khoán chính là cách góp vốn cổ phần để sở hữu cho mình một doanh nghiệp.

Đặc điểm của chứng khoán

• Tính thanh khoản lỏng: Chứng khoán có thể tự do mua bán giao dịch trên sàn.
• Tính rủi ro cao: Chứng khoán chịu nhiều yếu tố tác động khiến giá tăng hoặc giảm ảnh hưởng đến lợi nhuận nhà đầu tư.
• Có khả năng sinh lợi nhuận: Chứng khoán tạo ra thu nhập từ quá trình sử dụng nguồn vốn cho hoạt động phát triển kinh tế, tạo ra lãi dòng. Doanh nghiệp phát triển khiến giá chứng khoán tăng, đồng thời đơn vị sẽ chia cổ tức cho nhà đầu tư.

Thị trường chứng khoán là gì?

Thị trường chứng khoán là nơi diễn ra tất cả các giao dịch mua – bán. Các giao dịch trao đổi sẽ làm thay đổi chủ sử hữu của chứng khoán trên thị trường. Các khoản giao dịch chứng khoán trên thị trường được thực hiện thông qua môi giới chứng khoán là các sàn chứng khoán. Công ty chứng khoán và nền tảng giao dịch điện tử.

Cấu trúc tổ chức thị trường chứng khoán bao gồm

• Bên bán: Chủ yếu là những công ty niêm yết, phát hành chứng khoán ra công chúng.
• Bên mua: Chủ yếu là nhà đầu tư nhỏ lẻ, cá nhân hoặc các tổ chức, doanh nghiệp.
• Nơi niêm yết và chứng bày cổ phiếu: Nơi cung cấp thông tin, chủ số giá chứng khoán mà đại diện là sở giao dịch chứng khoán.
• Cơ quan quản lý: Tại Việt Nam, cơ quan quản lý cao nhất là Ủy ban chứng khoán nhà nước.
• Đơn vị cung cấp dịch vụ: Cụ thể ở đây là các công ty chứng khoán, làm nhiệm vụ môi giới. Công ty chứng khoán là định chế tài chính trên thị trường, tư vấn tài chính, cung cấp dịch vụ hỗ trợ bên mua và bên bán.

Các loại chứng khoán hiện có trên thị trường

Cổ phiếu

Cổ phiếu là một loại chứng khoán vốn, được biết đến như một giấy chứng nhận số tiền mà nhà đầu tư đã đóng cho doanh nghiệp phát hành nhằm mục đích xác nhận quyền sở hữu một hay một số cổ phần của công ty.

Các công ty huy động vốn để tài trợ cho hoạt động của họ bằng cách bán cổ phiếu. Khi các công ty bán cổ phiếu, họ đang mời các nhà đầu tư mua quyền sở hữu theo tỷ lệ trong công ty, khiến họ trở thành chủ sở hữu một phần.

“Vốn chủ sở hữu” là một cách để mô tả quyền sở hữu và “cổ phiếu” là một tên thay thế cho cổ phiếu. Các công ty cũng có thể phát hành trái phiếu để huy động vốn, mặc dù việc mua trái phiếu khiến bạn trở thành chủ nợ mà không có bất kỳ quyền sở hữu nào trong công ty.

Đặc điểm của cổ phiếu

• Cổ phiếu không có kỳ hạn và không hoàn vốn
• Cổ tức không ổn định và phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của doanh nghiệp
• Cổ đông là người cuối cùng được nhận phần giá trị còn lại của công ty khi công ty bị phá sản
• Giá cổ phiếu biến động phụ thuộc vào cung cầu thị trường, kết quả kinh doanh của công ty…
• Cổ phiếu có tính thanh khoản cao
• Cổ phiếu có tính rủi ro cao
• Cố phiếu có tính lưu thông

Trái phiếu

Đây cũng là một trong những loại hình chứng khoán giao dịch trên thị trường phổ biến. Trái ngược với cổ phiếu thì trái phiếu là một loại “chứng khoán nợ”. Điều này đồng nghĩa với việc nhà phát hành trái phiếu phải trả cả gốc lẫn lãi cho người sở hữu khi đến ngày đáo hạn.

Hiện nay có khoản 03 loại trái phiếu phổ biến tại thị trường Việt Nam

• Theo chủ thể phát hành thì có trái phiếu chính phủ, trái phiếu công ty, trái phiếu địa phương;
• Theo tính chất chuyển đổi thì có trái phiếu chuyển đổi, trái phiếu không chuyển đổi;
• Theo hình thức trả lãi thì có trái phiếu lãi cố định, trái phiếu chiết khấu, trái phiếu lãi thả nổi.

Sự khác biệt giữa cổ phiếu và trái phiếu

Cả cổ phiếu và trái phiếu đều đóng vai trò bổ sung cho nhau trong việc xây dựng danh mục đầu tư đa dạng. Mua cả cổ phiếu và trái phiếu giúp các nhà đầu tư nắm bắt được mức tăng thị trường và bảo vệ khỏi tổn thất trong nhiều điều kiện thị trường khác nhau.

Nếu bạn đang tìm kiếm sự tăng trưởng dài hạn, có nhiều “cổ phiếu” hơn trong danh mục đầu tư của bạn có thể là một chiến lược tốt do tỷ lệ lợi nhuận cao trong lịch sử của chúng so với trái phiếu. Khi nền kinh tế phát triển, các công ty đại chúng tăng doanh thu và lợi nhuận, điều này làm cho giá trị cổ phiếu của họ tăng trong dài hạn và các cổ đông của họ thu được lợi ích.

Chứng chỉ quỹ là loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu của nhà đầu tư đối với một phần vốn góp trong quỹ đại chúng. Như vậy về bản chất thì chứng chỉ quỹ cũng được xem là tương tự với cổ phiếu của công ty, là bằng chứng xác nhận quyền sở hữu và mức hưởng lợi nhuận của nhà đầu tư trên phần vốn góp. Điều đặc biệt là chứng chỉ quỹ được niêm yết và mua bán giữa các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán.

Tuy nhiên, trong quá trình đầu tư vào chứng chỉ quỹ, nhà đầu tư không có quyền đưa ra quyết định đầu tư của quỹ.

Chứng khoán phái sinh

Đây là loại chứng khoán được hình thành dựa trên một loại tài sản gốc và giá trị sẽ phụ thuộc của tài sản đó. Các loại tài sản trong trường hợp này thông thường là ngoại tệ, cổ phiếu, hàng hóa hay chứng khoán nợ. Chứng khoán phái sinh là các công cụ tài chính mà giá trị của chúng phụ thuộc vào giá của một tài sản cơ sở.

Chứng khoán phái sinh quy định quyền lợi và/hoặc nghĩa vụ của các bên tham gia hợp đồng đối với việc thanh toán và/hoặc chuyển giao tài sản cơ sở với một mức giá được thỏa thuận trước vào một thời điểm nhất định trong tương lai. Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh có thể là hàng hóa như nông sản, kim loại, v,v.. hoặc công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất, v.v.

Trên thị trường hiện nay, các bên tham gia có thể dùng các loại chứng khoán này như một công cụ để phòng tránh rủi ro xảy ra, hay cũng có thể tìm kiếm lợi nhuận từ những biến động trên giá tài sản gốc.

Với những chia sẻ trên, The Mastro hy vọng đã đem đến thông tin hữu ích, giúp bạn tìm hiểu khái niệm chứng khoán là gì cũng như những loại chứng khoán phổ biến hiện nay. Chúc bạn thành công!