Bán khống chứng khoán là một chiến lược đầu tư nâng cao dành cho các nhà đầu tư chuyên nghiệp. Điều này thường liên quan đến việc các nhà đầu tư sẽ bán cổ phiếu đã vay mượn với niềm tin rằng họ sẽ hưởng lợi từ giá cổ phiếu giảm. Hãy cùng The Mastro tìm hiểu những rủi ro tiềm tàng khi thực hiện chiến lược giao dịch này.
Nhà lập kế hoạch tài chính Ivory Johnson, người sáng lập Delancey Wealth Management ở Washington, cho biết: “Đối với những khách hàng của tôi muốn bán khống chứng khoán, tôi sẽ nói với họ rằng đó không phải là ý kiến hay”.
BÁN KHỐNG (SHORT SELLING) LÀ GÌ?
Bán khống chứng khoán là hành động bán một loại chứng khoán mà nhà đầu tư không sở hữu với hy vọng rằng nó sẽ giảm giá và nhà đầu tư có thể đóng giao dịch để kiếm lợi nhuận từ mức giá chênh lệch. Trong một giao dịch bán khống, nhà giao dịch sẽ mượn một cổ phiếu, bán cổ phiếu đó và sau đó mua lại để trả cho người cho vay.
Những bất ổn thị trường có thể xảy ra bất cứ lúc nào và khả năng bán khống cho phép các nhà đầu tư áp dụng các chiến lược khác nhau và điều chỉnh phù hợp với tình hình hơn. Khi thị trường có xu hướng đi xuống, nếu bạn dự đoán một sự điều chỉnh hay một số giá tài sản sẽ giảm, bán khống là một chiến lược cho phép bạn kiếm được lợi nhuận từ những tình huống như vậy.
Các nhà đầu tư không nhất thiết phải sở hữu một tài sản để tiến hành bán khống, họ có thể bán ngay cả khi họ không sở hữu tài sản đó, hay còn gọi là mở một vị thế bán. Hợp đồng chênh lệch (CFD) là một công cụ tài chính cho phép bạn thực hiện phương pháp giao dịch này.
MỤC ĐÍCH CỦA VIỆC BÁN KHỐNG CHỨNG KHOÁN
Đầu cơ bán khống là một chiến lược đầu tư rủi ro cao
Việc bán khống chứng khoán chủ yếu phục vụ mục đích đầu cơ vì các nhà giao dịch tin rằng vì một lý do nào đó giá sản phẩm sẽ giảm xuống. Nếu những người tham gia thị trường nghi ngờ rằng giá của một tài sản nhất định (cổ phiếu, chỉ số thị trường chứng khoán, hàng hóa, v.v.) sẽ đi xuống, họ sẽ mở các vị thế bán để hưởng lợi từ việc giá giảm.
Đảm bảo cho mình một bảo hiểm rủi ro
Hầu hết các nhà đầu tư bán khống cổ phiếu đều là những người mua bảo hiểm rủi ro. Những người đầu cơ sở hữu vị thế bán khống trên một cổ phiếu chỉ đơn giản là để bù đắp rủi ro từ các khoản đầu tư vào vị thế dài khác.
Thay vì thu lợi từ một đợt bán khống, những người bảo hiểm muốn giảm thiểu các khoản lỗ tiềm ẩn hoặc bảo vệ lợi nhuận từ các khoản đầu tư vào vị thế dài khác trong danh mục đầu tư của họ. Tự bảo hiểm rủi ro là một chiến lược đầu tư phổ biến của nhiều quỹ đầu cơ.
QUY TRÌNH BÁN KHỐNG CHỨNG KHOÁN
- Xác định cổ phiếu bạn muốn bán khống.
- Mở một giao dịch tài khoản ký quỹ với nhà môi giới của mình và các quyền cần thiết để mở một vị thế bán cổ phiếu.
- Nhập lệnh ngắn của bạn để có số lượng cổ phiếu thích hợp. Khi bạn gửi lệnh, nhà môi giới sẽ cho bạn mượn cổ phiếu và thay mặt bạn bán chúng trên thị trường mở.
- Đợi chứng khoán giảm giá và tiếp đó bạn cần phải đóng vị thế bán của mình bằng cách mua lại cổ phiếu mà bạn đã bán ban đầu và sau đó trả lại cổ phiếu đã vay cho bất kỳ ai đã cho bạn mượn, thông qua công ty môi giới của bạn.
- Nếu giá giảm, thì bạn sẽ trả ít hơn để mua lại cổ phiếu và bạn giữ phần chênh lệch làm lợi nhuận của mình. Nếu giá cổ phiếu tăng, bạn sẽ phải trả nhiều hơn để mua lại cổ phiếu và bạn sẽ phải kiếm thêm số tiền đó từ một nơi khác, đồng thời chịu lỗ trên vị thế bán của mình.
ƯU ĐIỂM VÀ NHƯỢC ĐIỂM CỦA BÁN KHỐNG CHỨNG KHOÁN
| Ưu điểm | Nhược điểm |
| Cơ hội kiếm lợi nhuận không chỉ từ các thị trường có xu hướng đang tăng mà còn từ các thị trường đang có xu hướng giảm. | Chiến lược rủi ro. Một tài sản chứng khoán có thể tăng giá trị vô thời hạn hoặc trong một thời gian dài. Các sản phẩm đòn bẩy có thể làm gia tăng mức độ rủi ro hơn nữa, mang lại một khoản tổn thất lớn cho các nhà giao dịch khi giá thị trường đang có xu hướng lên. |
| Mang lại lợi nhuận lớn trong khi chỉ cần ít vốn ban đầu. | Rủi ro thu hồi không thời hạn. Trong trường hợp người cho vay chứng khoán muốn thanh lý vị thế của họ và thu hồi chứng khoán đã cho vay. Điều này buộc các nhà giao dịch đang đi vay phải thanh lý vị thế của họ vào thời điểm bất lợi. |
| Bán khống được sử dụng để đầu cơ thu lợi nhuận, đảm nhận vị thế bán, hoặc phòng ngừa rủi ro cho danh mục đầu tư. | Bán khống cổ phiếu tốn kém và bị hạn chế giao dịch thương mại hơn so với giao dịch truyền thống. |
TẦM QUAN TRỌNG CỦA BÁN KHỐNG CHỨNG KHOÁN
Bán khống đảm bảo thị trường hiệu quả được định giá chính xác thông qua việc khám phá giá. Điều này có thể bao gồm thị trường ngoại hối, thị trường chứng khoán và tất cả các thị trường tài chính khác.
Bán khống cổ phiếu giúp tăng tính thanh khoản của thị trường. Điều này có nghĩa là người mua giao dịch tài sản sẽ dễ dàng hơn nhiều vì có nguồn cung liên tục. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng các hạn chế đối với việc bán khống dẫn đến khối lượng giao dịch thấp hơn, làm cho việc bán khống trở thành một phần không thể thiếu đối với thị trường tài chính.
Bán khống chứng khoán đề cao việc xem xét kỹ lưỡng các báo cáo tài chính, mô hình hoạt động và triển vọng tương lai của các công ty. Việc tiết lộ bất kỳ thông tin nhạy cảm nào cũng rất có lợi vì nó cho phép các nhà đầu tư đánh giá tốt hơn các quyết định đầu tư của họ.
NHỮNG RỦI RO TIỀM TÀNG CỦA BÁN KHỐNG CHỨNG KHOÁN
Ví dụ về một đợt bán khống qua cuộc trò chuyện của WallStreetBets Reddit
Trong một cuộc trò chuyện của WallStreetBets Reddit, các nhà đầu tư bán lẻ đã đổ xô vào Gamestop , AMC Entertainment và các cổ phiếu khác mà các quỹ đầu cơ cho rằng đang giảm giá. Tất cả việc mua vào đều đẩy giá lên, có nghĩa là tiền đặt cược của các quỹ đã sai và họ đã mất hàng tỷ đô la. Tính đến thời điểm hiện tại, chỉ tính riêng đối với những người bán khống GameStop, khoản lỗ ít nhất là 5 tỷ đô la, theo S3 Research.
Nhà lập kế hoạch tài chính Ivory Johnson nói: “Những nhà đầu tư này có quyền truy cập thông tin, họ biết công ty nào đang thiếu hụt nhiều và họ đang giao tiếp với nhau. “Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu họ tiếp tục làm điều đó … nó giống như Độc chiếm phố Wall phần 2.”
Qua ví dụ trên, chứng minh rằng cách các nhà đầu tư bán lẻ có thể tấn công các quỹ đầu cơ khi nó gây tổn hại, cuộc chiến đang diễn ra cũng cho thấy việc bán khống rủi ro như thế nào. Với việc bán khống chứng khoán, mục tiêu cuối cùng vẫn là lợi nhuận. Tuy nhiên, giao dịch dựa trên quan điểm của bạn rằng cổ phiếu được định giá quá cao và do đó sẽ giảm giá.
Thông thường, bạn mua cổ phiếu với suy nghĩ rằng chúng sẽ tăng giá và bạn sẽ kiếm được lợi nhuận khi bán chúng.
Ví dụ về quy trình chung của bán khống
Bạn mượn cổ phiếu từ công ty môi giới của mình và bán chúng với giá thị trường hiện tại với suy nghĩ nó sẽ giảm. Lý tưởng nhất là quan điểm của bạn là đúng, và khi giá giảm, bạn mua cổ phiếu với giá thấp hơn để trả lại những cổ phiếu bạn đã vay. Ví dụ đơn giản khi bạn bán một cổ phiếu trị giá $ 7. Nó trượt giá và bạn mua nó với giá $ 2. Lợi nhuận của bạn là $ 5.
Tuy nhiên, nếu giá tăng, tại một thời điểm nào đó, bạn vẫn cần kết thúc giao dịch – nghĩa là bạn phải mua cổ phiếu đó để trả nợ cho công ty môi giới. Vì vậy, nếu cổ phiếu 7 đô la đó bắt đầu tăng và bạn mua nó với giá $ 10 để trang trải vị thế bán của mình, bạn đã mất $ 3.
CFP Matt Canine, chiến lược gia tài chính cấp cao của East Paces Group ở Atlanta, cho biết: “Hầu hết các nhà đầu tư nghĩ rằng rủi ro chỉ là nhược điểm. Khi bạn tập trung mua một cổ phiếu, khoản lỗ của bạn là hữu hạn – nếu bạn mua ở mức 100 đô la và nó về 0, bạn sẽ mất 100 đô la. Nhưng nếu bạn bán khống và nó tăng lên $ 200, $ 300, $ 400, thì khoản lỗ của bạn sẽ bị cộng dồn. Rủi ro ở gia tăng là không giới hạn.”
Nói chung, bạn chỉ có thể bán khống bằng tài khoản ký quỹ. Về cơ bản, đây là khoản vay từ công ty môi giới của bạn, khoản này sẽ tính lãi suất và yêu cầu bạn duy trì một mức tiền nhất định trong tài khoản đó. Khi giá trị giảm xuống dưới ngưỡng đó, công ty môi giới của bạn sẽ yêu cầu bạn bổ sung tài khoản. Công ty môi giới của bạn cũng có thể yêu cầu bạn mua lại vị thế bán của mình khi giá tăng.
Hiện tại trên thị trường chứng khoán Việt Nam, bán khống chứng khoán chưa được cho phép. Tuy nhiên, bạn có thể thực hiện chiến lược này bằng cách giao dịch với các sản phẩm phái sinh như hợp đồng chênh lệch CFD nhờ vào tính chất hai chiều của thị trường này.
Bán không không phải dành cho tất cả mọi người, nhưng nếu bạn có đủ hiểu biết về thị trường và ý thức tự chủ mạnh mẽ, lợi nhuận thu về có thể là rất lớn. Hãy tìm hiểu kỹ lưỡng, xác định khả năng chịu đựng rủi ro của mình là bao nhiêu, lựa chọn mục tiêu và nghiên cứu báo cáo tài chính của công ty bạn muốn bán cổ phiếu. The Mastro chúc bạn thành công!